Narkolepsja: 5 ważnych wskazówek dotyczących radzenia sobie z objawami

Wstęp

Wyobraź sobie scenariusz, w którym ty i twoi przyjaciele zdecydowaliście się na rafting. Wszyscy dobrze się bawicie, ale nagle zauważacie, że jeden z waszych znajomych śpi. Jesteś na środku bystrza, wszyscy powinniście utrzymać ciężar ciała i poruszać się po tratwie, ale ta osoba chrapie i nie może utrzymać pozycji pionowej. Są szanse, że będziesz zarówno zaskoczony, jak i przestraszony. Możesz także osądzić przyjaciela. Jest to jednak stan neurologiczny zwany narkolepsją. Zaburzenie to powoduje nadmierną senność w ciągu dnia i inne niepokojące objawy, które mogą być zarówno niebezpieczne, jak i niepokojące. W tym artykule omówimy różne aspekty narkolepsji, w tym jej przyczyny, objawy, diagnozę i strategie leczenia.

Co to jest narkolepsja?

Narkolepsja to przewlekłe zaburzenie snu, w przebiegu którego dana osoba odczuwa nadmierną senność w ciągu dnia. Wygląda to prawie tak, jakby dostawały ataków snu, nad którymi nie mają kontroli. Ataki te występują niezależnie od długości snu poprzedniej nocy. Te epizody senności mogą wystąpić w nieodpowiednim momencie, na przykład podczas pracy, rozmów, a nawet podczas prowadzenia pojazdu, co stwarza duże ryzyko dla wszystkich zaangażowanych osób. Często atak snu pojawia się, gdy dana osoba jest naładowana emocjonalnie, na przykład podczas koncertu lub kibicowania ulubionej drużynie [1].

Jest to schorzenie stosunkowo rzadkie i dotyka około 0,03–0,16% populacji [1]. Narkolepsja rozpoczyna się w okresie dojrzewania lub wczesnej dorosłości i utrzymuje się przez całe życie; to znaczy ma charakter przewlekły. Wraz z nadmierną sennością w ciągu dnia lub EDS często doświadcza się katapleksji (utraty kontroli mięśni), paraliżu sennego i halucynacji [1]. [2].

Muszę przeczytać o: Hipersomnia

Jakie są objawy narkolepsji?

Istnieją cztery główne objawy narkolepsji. Jednakże częstotliwość i intensywność tych objawów może być różna u poszczególnych osób. Objawy to [1] [2] [3]:

• Nadmierna senność w ciągu dnia (EDS): EDS jest głównym objawem narkolepsji. Wiąże się z przytłaczającą sennością w ciągu dnia i często towarzyszy jej nieodparta potrzeba snu. Osoby cierpiące na narkolepsję mają trudności z utrzymaniem przytomności i mogą niezamierzenie zasnąć w różnych sytuacjach.
• Katapleksja: Katapleksja to nagła utrata kontroli nad mięśniami. Jest wywoływany przez intensywne emocje, takie jak śmiech, zaskoczenie lub złość. Nie każdy chory na narkolepsję doświadcza katapleksji, ale ci, którzy ją doświadczają, mogą jej doświadczać z różną intensywnością. U niektórych osób może to wyglądać jak łagodne osłabienie mięśni, ale u innych może wiązać się z całkowitym załamaniem fizycznym.
• Paraliż senny: Paraliż senny to tymczasowa niezdolność do poruszania się lub mówienia podczas zasypiania lub budzenia się. To uczucie może być niepokojące, ale zazwyczaj trwa tylko od kilku sekund do kilku minut.
• Halucynacje hipnagogiczne : Są to żywe i często przerażające halucynacje, które pojawiają się podczas zasypiania lub budzenia się. Osoba twierdzi, że widziała lub słyszała różne rzeczy, a niektóre osoby zgłaszały także wrażenia dotyku i ruchu ciała.

Oprócz wymienionych powyżej typowych objawów, w narkolepsji mogą pojawić się również dwa dodatkowe objawy. Należą do nich [3]:

• Zachowania automatyczne: Kiedy osoby chore na narkolepsję wykonują czynności takie jak jedzenie, mówienie, prowadzenie samochodu lub pisanie na klawiaturze, mogą doświadczyć krótkich epizodów snu. Na zewnątrz będzie się wydawać, że nadal angażują się w jakąś aktywność, ale śpią. Może to negatywnie wpłynąć na ich wyniki i spowodować, że zapomną o swoich działaniach.
• Fragmentaryczny sen i bezsenność: Pomimo wystąpienia EDS osoby cierpiące na narkolepsję często mają trudności z zasypianiem w nocy, a ich sen jest często zakłócany.

Przeczytaj więcej na temat: Nie mogę spać

Jakie są przyczyny narkolepsji?

Naukowcy wciąż nie znają dokładnej przyczyny narkolepsji. Jednak przeprowadzone badania sugerują, że przyczyną jest połączenie przyczyn genetycznych i środowiskowych. Oto najważniejsze czynniki, które uważa się za odgrywające rolę w wystąpieniu narkolepsji:

• Predyspozycje genetyczne: Badania wykazały, że za narkolepsję mogą być odpowiedzialne określone geny związane z układem odpornościowym i produkcją hipokretyny (neuroprzekaźnika biorącego udział w regulacji snu).
• Odpowiedź autoimmunologiczna: Jednym z mechanizmów, który może być odpowiedzialny za narkolepsję, jest reakcja autoimmunologiczna, podczas której układ odpornościowy organizmu omyłkowo atakuje i niszczy komórki mózgu wytwarzające hipokretynę.
• Niedobór hipokretyny: Większość osób chorych na narkolepsję ma niższy poziom hipokretyny w płynie mózgowo-rdzeniowym. Zatem uszkodzenie komórek wytwarzających hipokretynę, które wytwarzają hipokretynę, może być odpowiedzialne za narkolepsję [2].
• Czynniki środowiskowe: Naukowcy powiązali infekcje z rozwojem narkolepsji. Inne potencjalne czynniki wyzwalające obejmują zmiany hormonalne, stres fizyczny lub emocjonalny oraz zmiany we wzorcach snu [4].

Najwięcej informacji na temat: zespołu nadpobudliwości psychoruchowej

Jak rozpoznać narkolepsję?

Jednym z wyzwań związanych z narkolepsją jest to, że diagnoza jest trudna, co oznacza, że często jest opóźniona. Według szacunków, postawienie prawidłowej diagnozy od pojawienia się objawów może zająć od 8 do 22 lat [5].

Diagnozę zazwyczaj stawiają eksperci od snu, którzy najprawdopodobniej postępują zgodnie z procedurą podaną poniżej [5]:

• Dokładne badanie fizykalne i lekarskie
• Administrowanie testami samoopisowymi
• Pełna historia klienta.
• Monitorowanie snu i wykluczanie innych zaburzeń.
• Wielokrotne testy opóźnienia snu (MSLT) pozwalają określić opóźnienie snu lub ilość czasu potrzebną danej osobie do zaśnięcia. Jeśli czas trwania jest krótszy niż 8 minut, może to wskazywać na narkolepsję.

Po zakończeniu powyższych badań specjalista porówna wyniki ze zwykłymi standardami diagnostycznymi w przypadku narkolepsji. Standardowe kryteria diagnostyczne narkolepsji, zgodnie z DSM-5, to EDS co najmniej trzy razy w tygodniu przez co najmniej trzy tygodnie. Poza tym musi występować co najmniej jeden z objawów katapleksji, niedoboru hipokretyny lub nieprawidłowej latencji snu [6]. Jeśli wynik będzie zgodny, lekarz postawi diagnozę.

Przeczytaj więcej na temat: 5 wskazówek dotyczących higieny snu poprawiających jakość snu

Jak żyć z narkolepsją?

Niestety, narkolepsji nie można wyleczyć. Jednak dzięki odpowiednim wskazówkom i planom leczenia można opanować większość jej objawów. Najczęstsze drogi leczenia to [2] [3] [5] [7]:

• Leki: Lekarze często przepisują leki łagodzące objawy narkolepsji. Na przykład stymulanty, takie jak amfetamina, pomagają w EDS, a hydroksymaślan sodu może zmniejszyć katapleksję.
• Higiena snu i strategiczne drzemki: Jednym z najlepszych sposobów ograniczenia niektórych objawów jest ustalenie spójnego harmonogramu snu. Możesz także włączyć krótkie drzemki do codziennych zajęć, aby zwalczyć nadmierną senność w ciągu dnia i zwiększyć czujność.
• Modyfikacje stylu życia: Twoje ogólne samopoczucie w dużym stopniu zależy od Twojego stylu życia i nawyków. Przyjęcie zdrowego stylu życia może zapewnić optymalny stan zdrowia i zmniejszyć skutki narkolepsji. Inne modyfikacje, takie jak noszenie ubrań z termoregulacją, spożywanie lekkiego posiłku przed snem oraz unikanie alkoholu i kofeiny również mogą przynieść korzyści.
• Środki bezpieczeństwa: W przypadku narkolepsji bezpieczeństwo jest głównym problemem. Jeśli zaśniesz podczas wykonywania kluczowych czynności, takich jak prowadzenie pojazdu, schodzenie po schodach itp., może to być naprawdę szkodliwe dla Ciebie i innych. Niezbędne jest poinformowanie innych o swoim stanie i wynegocjowanie niezbędnych środków ostrożności, aby zapewnić wszystkim bezpieczeństwo.
• Wsparcie emocjonalne: Jest oczywiste, że te objawy mogą mieć na Tobie wpływ psychologiczny. Mogą nawet powodować problemy w twoich związkach. Niezbędne jest budowanie sieci wspierających osób. Aby stawić czoła tym wyzwaniom, możesz uzyskać wsparcie od doradców, grup wsparcia lub społeczności internetowych.

Wniosek

Narkolepsja jest chorobą, z którą trudno żyć. Może mieć wpływ na wszystkie obszary Twojego życia i wyrządzić znaczne szkody. Można jednak szukać pomocy i nadal prowadzić zdrowe i szczęśliwe życie. Idź do dobrego lekarza, aby poznać przyczyny i postawić diagnozę. Indywidualny plan leczenia podany przez lekarza może pomóc w złagodzeniu objawów.

Jeśli zmagasz się z narkolepsją, skontaktuj się z ekspertami od snu w United We Care . Nasi eksperci mogą udzielić Ci wskazówek i rozwiązań Twojego problemu. Możesz także dołączyć do naszego zaawansowanego programu leczenia zaburzeń snu, aby lepiej poznać swój stan i lepiej sobie z nim radzić.

Bibliografia

1. DH Barlow i VM Durand, „Eating and Sleep Disorders”, w: Abnormal psychology: An integracyjne podejście , wyd. 6, Kalifornia, USA: Wadsworth, Cengage Learning, 2012, s. 15. 295-296.
2. J. Peacock i RM Benca, „Narkolepsja: cechy kliniczne, choroby współistniejące i leczenie”, Indian Journal of Medical Research , 2010.
3. „Narkolepsja”, Narodowy Instytut Zaburzeń Neurologicznych i Udaru mózgu, https://www.ninds.nih.gov/health-information/disorders/narcolepsy (dostęp: 23 czerwca 2023 r.).
4. CL Bassetti i in. „Narkolepsja — spektrum kliniczne, etiopatofizjologia, diagnostyka i leczenie”, „ Nature Reviews Neurology” , tom. 15, nie. 9, s. 519–539, 2019. doi:10.1038/s41582-019-0226-9
5. EC Golden i MC Lipford, „Narkolepsja: diagnoza i leczenie”, Cleveland Clinic Journal of Medicine , tom. 85, nie. 12, s. 959–969, 2018. doi:10.3949/ccjm.85a.17086
6. A. Keller i AJ Blaivas, „DSM 5 Narcolepsy Diagnostic Criteria”, MyNarcolepsyTeam, https://www.mynarcolepsyteam.com/resources/dsm-5-narcolepsy-diagnostic-criteria (dostęp: 23 czerwca 2023 r.).

J. Bhattarai i S. Sumerall, „Obecne i przyszłe możliwości leczenia narkolepsji: przegląd”, Sleep Science , tom. 10, nie. 1, 2017. doi:10.5935/1984-0063.20170004